Inleiding

"Geen ondankbaarheid sluit een groot hart, geen onverschilligheid vermoeit het"

-Tolstoj -

Ik ben begonnen als stagiaire in het onderwijs waarbij mijn eerste taken gericht waren op lesgeven. Al snel kreeg ik het gevoel dat ik niet genoeg deed. Ik zag hoe docenten bezig waren met diverse taken terwijl ik alleen maar voor de klas hoefde te staan zonder verdere verplichtingen. De perfectioniste in mij zei meteen dat ik snel een 'echte baan' moest vinden, zodat ik een completer beeld kon krijgen van het docentschap en tegelijkertijd kon groeien in mijn streven om een professionele docent te worden. Ik ben nu blij dat dit niet snel lukte, omdat het me de kans gaf om werkzaam te zijn in alle soorten leerwegen van het voortgezet onderwijs. Daarna zou ik een weloverwogen keuze kunnen maken voor een bepaald type onderwijs.

Bijna drie jaar later kan ik duidelijk zien hoe ik als professional ben gegroeid.

Wat betekent het om een professionele docent te zijn in de 21e eeuw?

In mijn optiek zouden professionele docenten allereerst aan diepgaande zelfreflectie moeten doen om hen te laten nadenken of het docentschap hun beroep is, of juist niet. De docent van de 21e eeuw moet een ontwikkelde persoon zijn: iemand die veel leest, die communicatief vaardig is, die cultuur in allerlei vormen tot zich neemt, die reist en die voedsel in allerlei geuren, kleuren en smaken proeft. Iemand met een open en absorberend verstand, want dat is wat leerlingen zouden moeten ontwikkelen. En zeker ook iemand die multiculturaliteit en verschillen tussen mensen als iets waardevols ziet. De professionele docent moet het vermogen hebben om te luisteren, te bemiddelen, conflicten op te lossen en veerkrachtig te zijn. Kortom alles wat hen ertoe brengt een transformerende factor te zijn voor de omgeving waarin hij of zij werkt. In voorbeeld 1 laat ik zien waar ik sta ten opzichte van dit alles.

De professionele docent moet kennis hebben van pedagogiek, leerstrategieën, werkvormen en wetenschappelijke ontwikkelingen zoals neurodidactiek en de ontwikkeling en werking van de hersenen bij lerende kinderen en jongeren (Peper J., 2018). Daarnaast moet de professionele docent groeien op het gebied van interpersoonlijke vaardigheden zoals zelfbeheersing, zelfkennis, zelfdiscipline, zelfevaluatie en reflectie. Hij of zij moet psycho-pedagogisch sterk zijn en nooit ophouden met leren, aangezien het beroep van docent een voortdurende transformatie en persoonlijke en professionele ontwikkeling vereist. Zie in dit verband voorbeeld 2.

De professionele leraar van de 21e eeuw is nieuwsgierig naar wie zijn leerlingen zijn, hoe zij het liefst leren en wat zij hiervoor nodig hebben. In voorbeeld 3 laat ik zien hoe ik heb bijgedragen aan de ontwikkeling van het ISK-onderwijs, onder andere door goed te luisteren naar en begrip te tonen voor de speciale behoeften van ISK-leerlingen.

Peper, J.S.; Braams, B.R.; Blankenstein, N.E.; Bos, M.G.N.; Crone, E.A.M. (2018). Development of Multifaceted Risk Taking and the Relations to Sex Steroid Hormones: A Longitudinal Study. Universiteit van Leiden.