Voorbeeld 3

De leraar kan onderwijs evalueren en ontwikkelen.

In dit voorbeeld zal ik door middel van een STARR-reflectie aantonen hoe ik gegroeid ben in het evalueren en ontwikkelen van communicatieve toetsen van mijn eerste tot en met mijn derde en laatste studiejaar. Ook laat ik zien hoe ik meega met de tijd en hoe ik mijn ervaringen uit de dagelijkse praktijk gebruik bij het ontwikkelen van deze toetsen.

Situatie

In de scholen waar ik stage liep, wordt gebruik gemaakt van een specifieke leergang. Bij de aanschaf van deze methode worden ook kant-en-klare toetsen geleverd. De eerste toetsen die ik afnam, richtten zich voornamelijk op het reproduceren van geïsoleerde taalkennis, ver verwijderd van een communicatieve aanpak, net als het lesmateriaal van de methode zelf. Aangezien ik al in mijn tweede jaar volledig was overgestapt op het toepassen van de principes van communicatieve taalonderwijs, moesten mijn toetsen dus ook communicatief zijn.

Wat is het doel van communicatief toetsen?

Volgens Morrow (2018) is het evalueren van de taalvaardigheden (lees-, luister-, schrijf-, spreek- en gespreksvaardigheid) zoals deze op een functionele of creatieve manier worden gebruikt. Alle vaardigheden moeten op een geïntegreerde wijze aan bod komen, met realistische taken en vragen waarin vrije productie voldoende ruimte krijgt.

'Leerlingen moeten bijvoorbeeld een WhatsApp-bericht beantwoorden, een Nederlandse feed plaatsen op Instagram na het lezen van een blog in de vreemde taal, of ze moeten met behulp van Google Maps de weg wijzen aan een verdwaalde toerist' (Rouffet Ch., 2020, p.41).

Taak

• In de eerste helft van mijn tweede studiejaar ontwikkelde ik twee communicatieve toetsen met bijbehorende rubrics voor de eerstejaars vwo van het Gemini College, waarbij de leerdoelen, leeractiviteiten en toetsing samenhangend waren (principe van constructive alignment, Biggs, 2003).
• Aan het einde van mijn tweede studiejaar ontwikkelde ik een communicatieve toets met bijbehorende rubrics voor de PrO-leerlingen - eerste en tweedejaars, die Spaans als keuzevak volgden.

Activiteit

De essentie van de toetsen die ik heb gemaakt, draait om het creëren van authentieke activiteiten die leerlingen hoogstwaarschijnlijk ook in het echte leven zullen tegenkomen. Brown (2010) identificeert vijf eisen waaraan communicatieve toetsactiviteiten moeten voldoen:

1. Betekenisvolle communicatie: De context waarin een taaltaak plaatsvindt, moet herkenbaar zijn voor leerlingen, zodat ze zich erin kunnen inleven.

2. Authentieke situatie: Leerlingen laten zien dat ze de vreemde taal kunnen gebruiken in levensechte situaties.

3. Onvoorspelbare taal-input: In echte communicatieve situaties is het vaak onmogelijk om te voorspellen wat je gesprekspartner zal zeggen. Deze spontane vorm van communicatie moet ook terug te vinden zijn in een communicatieve toets. Leerlingen moeten laten zien dat ze in staat zijn om te reageren op onverwachte vragen of opmerkingen van anderen.

4. Creatieve taal-output: In het echte leven kun je zelden voorgekauwde antwoorden geven. Leerlingen moeten laten zien dat ze op een creatieve manier invulling kunnen geven aan een gesprek.

5. Integratie van taalvaardigheden: Een communicatieve toets moet leerlingen aanzetten tot het geïntegreerd gebruiken van verschillende taalvaardigheden, zoals in het echte leven: een e-mail begrijpen en beantwoorden (lees- en schrijfvaardigheid) of een discussie voeren naar aanleiding van een film (kijk-/luister- en gespreksvaardigheid).

Resultaat

1. Een communicatieve en summatieve toets voor 1vwo, waarbij ik de toetsmatrijzen van het ERK (SLO, 2011) en de taxonomie van Bloom (Geerts W. & Kralingen R., 2021) heb toegepast. Zie bewijs 1 voor de volledige toets.

• Leerlingen reageren op een WhatsApp-bericht (betekenisvolle en authentieke situatie, integratie van taalvaardigheden: lees- en schrijfvaardigheid, grammatica). Voorbeeld 1:

• Virtuele schoolreis naar Málaga (Spanje), wat leerlingen van het Gemini College in de praktijk meemaken. De situatie is authentiek, bevat een information gap waarbij de leerlingen actief moeten luisteren en laten zien dat ze de doeltaal kunnen gebruiken in levensechte, redelijk spontane situaties. Leerlingen moeten op een creatieve en onvoorspelbare manier reageren (creatieve taal-output, onvoorspelbare taal-input). Zie de ontvangen feedback van Ana LLamazares op de toets:

2. Een praktijkgerichte communicatieve toets voor de PrO-leerlingen van het Olympia College:

Als eindtoets en afsluiting van Spaans als keuzevak zijn de leerlingen en ik naar een Spaans restaurant in Schiedam gegaan, waar sommige medewerkers Spaans spreken. De leerlingen hadden voldoende kennis en vaardigheden verworven tijdens de voorafgaande lessen om aan het einde van de taak te laten zien dat ze zich in een restaurant kunnen redden in het Spaans.

Dit was een zeer geslaagde toets, die voldeed aan alle communicatieve eisen gesteld door Brown (2010) en Brandl (2020). Ik had met het personeel van het restaurant afgesproken dat zij te allen tijde Spaans zouden moeten spreken, en ik had ze van tevoren op de hoogte gebracht van welke woorden en uitdrukkingen de leerlingen kennen, om te voorkomen dat zij vragen stellen of bepaalde uitdrukkingen gebruiken die de leerlingen nog niet hadden geleerd. Ik heb van deze toets geen videobeelden, en de foto's die ik heb bewijzen dat ik foto's kan maken, maar niet dat ik er met de klas ben geweest. Daarom voeg ik als bewijs de e-mailcorrespondentie toe die ik met mijn teamleider had om de goedkeuring voor deze toets/uitstapje te verkrijgen. 

Ik moest de school overtuigen van het belang van deze gekozen activiteit en vroeg ik dus naar de financiering daarvan, wat altijd een uitdaging is, want de rekening was niet gering. Zie bewijs 2.

Reflectie

1. Voor de toets voor het 1vwo moest ik mij toen aanpassen aan de regels voor toetsing van het Gemini College, wat wil zeggen toetsen op papier. Het kostte toen extra moeite om iets anders te proberen dan wat binnen de leergang Paso Adelante valt. Daarom zou ik nu de vormgeving van de toets nog verbeteren en meer realistisch maken door bijvoorbeeld gebruik te maken van ICT-middelen, zoals bepaalde apps voor inspreken of berichten typen. Ik ben van mening dat vernieuwingen en aanpassingen in de manier van toetsen moeten meegaan met de tijd waarin we nu leven. Mijn stage bij het Gemini College was kort, daarom had ik toen niet de gelegenheid om deze ideeën over vernieuwingen van het onderwijs met de vaksectie te bespreken.

2. Niet zozeer de toets zelf, maar de complete voorbereiding, zoals het verkrijgen van goedkeuring van de teamleider om dit te kunnen doen, en ook de logistiek om naar het restaurant te gaan met de leerlingen, was een flinke klus. Ik was ook een beetje zenuwachtig over hoe dit allemaal zou gaan, of misschien ging ik te ver om mijn onderwijs levendig te willen maken. Maar toch ben ik blij dat ik dit heb gedaan.

Het was de eerste keer dat ik zoiets deed met een klas buiten de school, ik voelde de verantwoordelijkheid maar ik wist dat ik de leerlingen kon vertrouwen, en uiteindelijk ging het prima. Ik ben blij dat ik de moed heb gehad om dit te durven en voor elkaar heb gekregen.

Bewijs 1: Communicatieve toets 1vwo Gemini College

Bewijs 2: Verantwoording van communicatieve toetsen aan de teamleider van het Olympia College.

Beeker A., Til A, Fasoglio D., Trimbos B. (2011). Toetsen en beoordelen met het ERK. SLO Nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling. Geraadpleegd op 12-04-2024 van file:///C:/Users/MaribelTaype/Downloads/toetsen-en-beoordelen-met-het-erk.pdf

Biggs, J. (2003) Aligning teaching and assessing to course objectives, paper presented at the International Conference on Teaching and Learning in Higher Education: New trends and Innovations, University of Averio, 13–17 April 2003.

Brandl K. (2020). Communicative Language Teaching in Action. Putting Principles to Work. Cognella, Inc.

Brown, D. H. (2010). Language Assessment: Principles and Classroom Practices. London: Longman.

Geerts W., Kralingen van R. (2021). Handboek voor leraren. Coutinho.

Morrow, C. K. (2018). Communicative language testing. The TESOL encyclopedia of English language teaching, 1-7.

Rouffet Ch. (2020). Communicatief toetsen binnen het vreemdetalenonderwijs. Remediaal.